FROB podtrzymuje opinię odnośnie systemów trójstronnych

FROB podtrzymuje opinię odnośnie konieczności wprowadzenia zmian w poselskim projekcie z dnia 23 czerwca 2015 roku (numer druku 3843), dotyczącego nowelizacji Ustawy o Usługach Płatniczych.

 

 

Zdecydowanie negujemy propozycję wprowadzenia okresu przejściowego dla organizacji trójstronnych (propozycja dodania art. 179a do ustawy o usługach płatniczych), pozwalającego różnicować koszty obsługi kart płatniczych ponoszone przez akceptantów, w zależności od instytucji wydającej karty. Propozycja ta jest tym bardziej dziwna, że w uzasadnieniu do projektu Ustawy, można przeczytać: „Przedstawiona propozycja jest także wyrazem troski projektodawców o rozwiązania powstające na polskim rynku płatności, które, w początkowym okresie swojego funkcjonowania, bez mechanizmów wspierających nie mają szans na konkurencję z podmiotami, które obejmują obecnie prawie 99% rynku płatności kartowych w Polsce.”. Rozporządzenie nie usankcjonowało krajowych przepisów chroniących w okresie początkowym nowe systemy płatności. Klauzula dotycząca okresu przejściowego dla systemów trójstronnych nie dotyczy nowych systemów czterostronnych, zatem nie może być uzasadniana chęcią ochrony nowych podmiotów, wchodzących na rynek. Akceptanci protestują przeciwko ustawowej ochronie dwóch trójstronnych podmiotów działających na polskim rynku – tym bardziej, że podmioty te miały wystarczająco dużo czasu, żeby zmienić swój model biznesowy i bezpośrednio podjąć współpracę z akceptantami, co utrzymałoby ich status systemów trójstronnych nie objętych ograniczeniem stawki opłaty interchange. Naszym zdaniem, działające w Polsce systemy trójstronne funkcjonują w identycznym modelu, co systemy czterostronne, nic zatem nie uzasadnia stosowania wobec nich preferencyjnych warunków – kosztem tysięcy polskich przedsiębiorców akceptujących płatności bezgotówkowe.

 

Akceptanci z dużym zadowoleniem przyjęli nowe przepisy, zarówno polskie (ustawa o usługach płatniczych), jak i unijne (Rozporządzenie) – po wielu latach walki z nadmiernymi opłatami, poziom kosztów stał się akceptowalny i znacząco przyczynił się do bardzo szybkiego rozwoju rynku płatności bezgotówkowych. Dlatego z dużym niepokojem obserwujemy wszelkie próby odwrócenia procesu redukcji kosztów – a do takich zaliczamy wprowadzenie okresu ochronnego dla systemów trójstronnych, pozwalającego stosować stawki nawet dziesięciokrotnie wyższe. Konsekwencją takich regulacji może być próba migracji części kart płatniczych na systemy nie objęte ograniczeniem wysokości opłaty interchange – a tym samym znaczący wzrost kosztów obsługi dla akceptantów płatności bezgotówkowych.

 

Główny argument wnioskodawców nowelizacji odnosi się do zapewnienia na rynku płatności bezgotówkowych konkurencji między różnymi podmiotami i nie ograniczanie jej wyłącznie do dwóch największych podmiotów: VISA i MasterCard. Jednak nie wydaje się być słuszne gwarantowanie ustawą preferencji wyłącznie dla dwóch podmiotów (Diners Club i American Express), potencjalnie zwiększających ich zyski, przy jednocześnie minimalnym wpływie na funkcjonowanie rynku – czyli praktycznie przy braku możliwości wpływania na zwiększenie konkurencyjności pomiędzy podmiotami.

 

Celem zmian wprowadzanych na europejskim rynku płatności było dążenie do ujednolicania stawek od transakcji kartowych i zwiększenie przejrzystości jego funkcjonowania. Firmy handlowe i usługowe chcą akceptować elektroniczne instrumenty płatnicze po niskich kosztach niezależnie od systemu płatności. Ograniczenie wysokości stawek interchange miało bardzo pozytywny wpływ na zwiększenie zasięgu płatności kartowych. Jedynym efektem uwolnienia stawek dla systemów trójstronnych będzie znaczący wzrost kosztów akceptantów, przy jednocześnie niewielkim lub żadnym wpływie na wzrost konkurencji pomiędzy systemami kartowymi.

 

Autorzy projektu nowej Ustawy nie przedstawili żadnych badań rynkowych, popierających ich tezę o pozytywnym wpływie na rozwój rynku i konkurencji na nim zawieszenia stosowania wymogów ograniczenia opłat stawki interchange od systemów trójstronnych działających w modelu czterostronnym, tak, jak ma to miejsce w Polsce. Nie przedstawili również metodologii liczenia i weryfikowania wskaźników ograniczających (maksymalnie 3% udziału w rynku), wymaganych przez Unię przy wdrożeniu w krajowej legislacji wyłączenia wymogu traktowania systemu trójstronnego jak czterostronnego, z wszystkimi tego konsekwencjami. Kto zatem będzie odpowiadał za weryfikację spełnienia kryterium udziału w rynku?

 

Głównym celem ograniczeń w ustanawianiu wysokości interchange, wprowadzanych przez Ustawę o Usługach Płatniczych i Rozporządzenie unijne, było zapanowanie nad kosztami ponoszonymi przez akceptantów bezgotówkowych instrumentów płatniczych. Nadmiernie rozbudowane stawki zakłócały zrównoważony rozwój płatności bezgotówkowych i były ogromną niedogodnością dla funkcjonowania handlu i usług w Polsce. Model ograniczania kosztów płatności bezgotówkowych był efektem wieloletnich prac bardzo wielu ekspertów – uzyskany efekt potwierdził słuszność wybranego kierunku. Proponowana nowelizacja Ustawy spowoduje powrót do stawek stosowanych przed wejściem w życie poprzednich nowelizacji Ustawy, niwelując jednocześnie osiągnięty wcześniej konsensus.

 

Mając na względzie dobro rynku prosimy o ponowne rozważenie zasadności wprowadzania okresu ochronnego dla systemów trójstronnych, uznanych za funkcjonujące na bazie modelu czterostronnego. Naszym zdaniem okres ochronny przyczyni się nie do wzrostu konkurencyjności, a jedynie pozwoli zwiększyć zyski wybranym podmiotom, których model biznesowy dziś nie różni się od modelu stosowanego przez systemy czterostronne.

 

W przypadku podtrzymania prac nad wprowadzeniem artykułu 179a do Ustawy o Usługach Płatniczych, wnioskujemy o skrócenie okresu ochronnego dla systemów trójstronnych uznanych za działające w modelu czterostronnym do 12 miesięcy, tj. do grudnia 2016 roku. Naszym zdaniem okres ten powinien być w zupełności wystarczający, biorąc pod uwagę, że przepisy unijne wprowadzone Rozporządzeniem są ogólnie znane od wielu miesięcy i systemy trójstronne miały wystarczająco dużo czasu, żeby przygotować zmianę strategii i modelu działania na polskim rynku. A jednocześnie skrócenie okresu ochronnego pozwoli do minimum ograniczyć dodatkowe koszty ponoszone przez akceptantów kart płatniczych.