Nowy projekt ustawy FROB

20 września br. FROB złożył w Ministerstwie Finansów nowy projekt regulacji zawyżonych opłat od transakcji kartowych. Zaproponowane zmiany mogłyby zostać zaimplementowane do nowelizowanej obecnie Ustawy o usługach płatniczych. Kluczowe założenia projektu FROB, to maksymalnie 0,5 proc. prowizji (suma Interchange oraz opłat systemowych) od akceptacji pojedynczej transakcji i grzywna w przypadku pobierania wyższych opłat od wskazanych w ustawie.

Inicjatywa FROB jest odpowiedzią na pozorne działania ze strony organizacji płatniczych. Obecnie, mimo deklaracji Visy i MasterCard dotyczących obniżenia od stycznia 2013 r. opłat od transakcji kartowych, nie możemy mówić o zwiększeniu szans na dynamizację rozwoju obrotu bezgotówkowego. Z tego też powodu aktualna propozycja FROB uwzględnia najkorzystniejsze dla rynku rozwiązania z dotychczasowych postulatów, które trafiły do Ministerstwa Finansów. Fundacja, już w czerwcu br., jako pierwsza, złożyła swój projekt w MF. Po niej kolejne propozycje przedstawiły poszczególne ugrupowania parlamentarne (z wyłączeniem Platformy Obywatelskiej), Narodowy Bank Polski i Senat RP.

Kluczowe założenia nowego projektu ze strony FROB koncentrują się przede wszystkim na:

• Potrzebie określenia sumy opłat pobieranych od agentów rozliczeniowych przez banki
  i organizacje płatnicze lub sumy opłat nakładanych na akceptanta przez agenta rozliczeniowego (skorygowanych o marżę agenta) na poziomie nie wyższym niż 0,5 proc. od wartości pojedynczej transakcji dla tzw. systemu czterostronnego
  (bank – agent rozliczeniowy – akceptant – klient); w Polsce dotyczy to organizacji Visa i MasterCard,
• Potrzebie przyjęcia poziomu maksymalnie 2 proc. od wartości pojedynczej transakcji dla kart w tzw. systemach trójstronnych (rolę podmiotu  rozliczającego transakcje pełni wystawca karty); w Polsce dotyczy to systemów American Express i Dinners Club,
• Konieczności nałożenia obowiązku przekazania przez agenta rozliczeniowego akceptantowi (na jego żądanie) informacji dotyczącej wysokości poszczególnych składowych całkowitej opłaty wraz ze wskazaniem podmiotów je pobierających
  (tzw. transparentność opłat),
• Potrzebie określenia w umowie z akceptantem – jeszcze przed jej zawarciem – przyjęcia których kart akceptant będzie mógł odmówić (ograniczenie tzw. zasady Honour All Cards), ze względu na różne poziomy opłaty Interchange dla poszczególnych kart,
• Konieczności ustalenia grzywny na poziomie 5 mln zł, w przypadku złamania wyżej przedstawionych założeń ustawowych.

– Postawa banków i organizacji płatniczych utwierdziła nas w przekonaniu, że zasady regulacji poziomu opłat Interchange muszą zostać precyzyjnie dookreślone przez ustawodawcę. Konieczne jest w tym kontekście ustalenie w sposób jednoznaczny i adekwatny do uwarunkowań rynkowych poziomu opłat ponoszonych przez akceptanta w związku z przyjęciem transakcji kartowej. W naszej ocenie jest to kluczowe działanie, które ma szansę przyczynić się w dłuższym horyzoncie czasowym do przełamywania barier dla rozwoju obrotu bezgotówkowego w Polsce, w szczególności w kontekście sektora MSP. – podsumowuje  Robert Łaniewski, Prezes FROB.

Zdaniem akceptantów, zadeklarowane przez organizacje płatnicze Visa i MasterCard obniżki są niewystarczające w stosunku do realnych potrzeb rynku oraz w relacji do tych, uzgodnionych w ramach prac specjalnego zespołu przy NBP („Program Redukcji Opłat Kartowych w Polsce”). Co więcej, przykład MasterCard pokazuje, że mamy również do czynienia z działaniami przeczącymi publicznym oświadczeniom. W ostatnim czasie organizacja podniosła wartość prowizji – w planach od 1 listopada br. – dla części swoich kart, które stanowią dziś ok. 10 proc. całego obrotu kartowego w Polsce.

Wśród innych postulatów FROB, warto również wspomnieć o rekomendacji, zgodnie z którą przedsiębiorcy powinni mieć możliwość udostępnienia konsumentom – jako pośrednio partycypującym w kosztach – informacji na temat tego, ile kosztuje obsługa posiadanych przez nich kart. To w ocenie akceptantów element szeroko pojętej edukacji, wpływającej na konsekwentne zwiększanie świadomości wszystkich uczestników rynku płatności. Inicjatywa wynika z potrzeby aktywnego włączania konsumentów w działania polegające na wywieraniu presji na banki i organizacje płatnicze, których polityka ogranicza rozwój obrotu bezgotówkowego. Skutkiem tego jest ograniczony rozwój sieci akceptacji kart – konsumenci nie zawsze mogą skorzystać z możliwości regulacji należności bezgotówkowo lub napotykają ograniczenia kwotowe dla tego typu transakcji.